Een van de dingen die ik als Nederlander mis in Zuid-Tanzania is zuivel: een lekker bakje yoghurt of een glas koude melk. In Nederland hebben we volop keuze in yoghurt, vla of kwark en van jongs af aan wordt ons geleerd: melk moet, iedere dag.
In Tanzania hebben ze geen zuivelcultuur, het is geen onderdeel van hun voedingspatroon. Het begint nu een beetje te komen in de grote steden in het noorden van het land. In Masasi is wel melk verkrijgbaar, maar dan moet ik het rechtstreeks van de boer kopen. Maar wanneer je geen koelkast hebt zoals ik, dan begin je daar niet aan in dit klimaat.
Onlangs ben ik naar het noorden afgereisd om Tanga Fresh te bezoeken in Tanga, een melkfabriek dat is opgezet door een Nederlander. Ze produceren er melk, yoghurt en mozzarella kaas. Ongeveer tien jaar geleden is de hele zuivelketen opgezet: van koekredieten, productie tot verkoop.
De boeren, ongeveer 3000 zijn georganiseerd in coöperaties en leveren iedere dag melk. Melk wordt afgeleverd bij de fabriek in emmers of wordt op een aantal centrale koelplaatsen in de regio ingezameld. De meeste boeren hebben een paar koeien. Vaak zijn deze gekocht met een microkrediet en de lening wordt afbetaald via het melkgeld. Koeien zijn duur, ze kosten ongeveer 400 euro per stuk. Dat is heel veel geld, het is vergelijkbaar met één à twee jaarsalarissen.
Tanzania heeft zijn eigen koeien, maar die geven relatief weinig melk. Er wordt sperma van Friese koeien gebruikt om een productievere koe te fokken. Een koe die meer melk geeft, maar ook kan overleven in het extreme Tanzaniaanse klimaat.
We hebben de boerderij bezocht waar deze koeien worden gefokt en worden gehouden voor de melk. Ik mocht zelfs nog koeien ‘verbrengen’ naar een andere 'weide'. De herinneringen van vroeger kwamen weer boven toen ik beppe en besse mocht ‘helpen’ met koeien verplaatsen. Het Tanzania van nu is vaak vergelijkbaar het met vroeger van Nederland.
De productie van de melk en yoghurt in de fabriek gebeurt volgens internationale standaarden. Melk wordt in plastic zakjes verpakt van 250 en 500 ml. Daarna wordt het grootste deel van de melk en yoghurt in Dar es Salaam verkocht.
Iedere dag rijdt een vrachtauto naar de grote stad, 400 km naar het zuiden, waar de zuivel via agenten wordt verkocht. In Tanga zelf vindt de verkoop plaats via de melkkoerier op de fiets. In Tanga heb ik eindelijk weer eens kunnen genieten van een lekker bakje yoghurt.